سیر مطالعات رفتار شناسی:

رشد شخصیت و مدیریت صحیح زندگی انسان، از نظرگاه اسلام، عمیقا وابسته به ایمان و عمل صالح است، ولی خود ایمان و عمل صالح نیز سخت وابسته به دانش و اطلاعات است.

و نیز از نظر اسلام، ضرورت مطالعه، درباره احکام عملی، به خاطر ضرورت خود عمل و عبادت، در راستای سعادت و رشد انسان است. در صورتی که انسان بداند سعادت او با عملگرایی برخواسته از ایمان عمیق قلبی تامین می شود، برای دریافت چنین اطلاعاتی علاقه وافر نشان خواهد داد.

حسن فعلی و فاعلی:

همچنین گفتنی است: از نظر دین و اخلاق اسلامی، ارزش و تاثیر مثبت عمل بر روی انسان، منوط به دو شرط "حسن فعلی" و "حسن فاعلی" عمل است.

حسن فعلی، در صورتی محقق می شود که عمل و رفتار مسلمان از نظر شرعی صحیح و مطابق با ضوابط فقهی انجام شود و حسن فاعلی نیز منوط به داشتن نیت صحیح و خالص در راستای کسب رضایت و قرب خداوند است.

به عبارت دیگر عملی مورد قبول خدای متعال قرار می گیرد و همچنین از نظر اخلاقی بر انسان تاثیر مثبت و سازنده می گذارد که اولا، به لحاظ ساختاری مورد تایید دین باشد و ثانیا، برای کسب رضایت الهی و خالص انجام شود.

هر دو شرط حسن فعلی و فاعلی به اطلاعات و دانش نیاز دارد، منتهی برای انجام صحیح اعمال دینی و تحقق شرط حسن فعلی، نیازمند داشتن اطلاعات صحیح فقهی هستیم، ولی منبع تامین کننده اطلاعات مربوط به حسن فاعلی، بیشتر علم اخلاق است.

به عبارت دیگر داشتن نیت و رعایت اخلاص، از مباحث اخلاقی است و برای آموزش آن باید به کتاب های اخلاقی مراجعه نمود، ولی انجام صحیح عمل، موضوع علم فقه است و لازم است از طریق ارتباط با رساله های عملیه مراجع آموخته شود.

تعبدی و توصلی:

همچنین رفتار دینی انسان شامل دو بخش عبادی و غیر عبادی و یا به عبارتی تعبدی و توصلی است، بنابراین عرصه های سیر مطالعات عملی نیز به دو بخش تعبدی و توصلی تقسیم می شود. تعبدی، مانند نماز و توصلی، مانند شراکت و معامله.

بنابراین ما در تمامی عرصه های زندگی فردی و اجتماعی، چه تعبدی و چه توصلی، بی نیاز از احکام عملی و قوانین رفتاری و آشنایی با حقوق دیگران نیستیم. از آن رو در این بخش از سیر مطالعاتی، لازم است کتاب هایی را مطالعه کنیم که ما را با آداب و احکام اعمال غیر عبادی، مانند معاملات و حقوق دینی و همچنین اعمال عبادی، مانند نماز و روزه و حج و امثال آن، آشنا می کند.

از طریق آشنایی با چنین اطلاعاتی است که ما قادر خواهیم بود زندگی طبیعی، اجتماعی، عقلانی و عرفانی خویش را به خوبی مدیریت و راهبری نماییم و به کمال مطلوب خویش برسیم.

عرصه های مطالعه رفتاری و عبادی:

1-     احکام عملی:

2-     آداب و سنن:

3-     حقوق شرعی:

4-     عبادت و بندگی:

12-4-87

توضیحات
[عناوین آرشیوشده]