دینی بودن سیر مطالعاتی:

به طور کلی ما دو گونه مطالعه و سیر علمی داریم، یکی سیر مطالعات علمی در علوم تجربی و دانشگاهی است و دیگری سیر مطالعات دینی در علوم فراطبیعی وابسته به وحی و عصمت.

هدف این نوشته ترتیب دادن سیر مطالعات علمی نیست، زیرا موضوع علم، زندگی این جهانی، مدیریت طبیعت و تامین نیازهای اطلاعاتی انسان در عرصه حیات طبیعی و اجتماعی است. این علوم در دانشگاه ها تدریس و تحقیق می شود و مسیر خاص خود را طی می کند.

سیر مطالعات دینی بر اساس این اعتقاد شکل می گیرد که انسان علاوه بر بدن مادی و زندگی طبیعی از حقیقتی روحانی و ماورای طبیعی نیز برخوردار است. این بعد از وجود انسان نیازهای اطلاعاتی خاص خود را می طلبد که اگر تامین نشود، شکوفا نخواهد شد و زندگی ناقصی خواهد داشت.

البته این بدین معنا نیست که دین درباره زندگی طبیعی و این جهانی انسان آموزه ای ندارد و به دنیا کاملا بی توجه است، قسمت مهمی از آموزه های دینی درباره مدیریت زندگی طبیعی به گونه ای است که در راستای تقویت حیات معنوی قرار گیرد. بنابراین در سیر مطالعات دینی به کتاب هایی که در زمینه مدیریت زندگی دنیوی انسان است نیز پرداخته می شود، ولی در عین حال این آموزه ها دینی و مستند به وحی هستند و با دستاورد های علمی و تجربی بشر متفاوت اند.

از میان تمامی علوم بشری و معارف انسانی تنها معارف دینی است که موضوع و هدف آن، ساخت بعد فراطبیعی انسان است، بنابراین لزوما اینگونه مطالعات باید دینی باشد و داده های علوم تجری و بشری نمی توانند جای آن را در تربیت انسان و اداره جامعه انسانی بگیرند.

معنای اسلامی بودن سیر مطالعاتی:

اسلامی بودن دو معنا می تواند داشته باشد:

1- آشنایی با متن معارف و آموزه های اسلام.

2- همگام شدن با هدف اسلام در زندگی انسان.

در سیر مطالعاتی هر دو معنا وجود دارد، یعنی هم مطالعه در منابع اسلامی صورت می گیرد و هم به دنبال درک اهداف اسلام در زندگی انسان هستیم.

اما در مورد برخی از موارد مانند اسلامی بودن دانشگاه و دانشگاه اسلامی تنها معنای دوم صادق است، یعنی ما در دانشگاه ها نمی خواهیم تنها معارف اسلام را درس بدهیم. مقصود از اسلامی کردن دانشگاه یا سینما یا هنر و مانند آن، جهت دار بودن نهادهای زندگی مادی در راستای اهداف معنوی اسلام است.

از این منظر حتی می توان اقتصاد را که یک حرکت کاملا مادی است، اسلامی کرد، یعنی به پیشرفت اقتصادی به گونه ای برسیم که به عنوان یک کشور مسلمان الگوی کشور های دیگر شویم و بتوانیم قدرت اسلام را در دنیا به گونه ای اثبات کنیم که اسلام و دین گسترش یابد.

هدف دین اسلام،‌ ارتقای درجه حیاتی انسان است. در این راستا اسلام به انسان می آموزد که چگونه باید زندگی طبیعی و حیات عقلانی و سلوک عرفانی خود را سامان بدهد که در راستای کمال و قرب الهی قرار بگیرد و زندگی قوی و جاودانه ای داشته باشد.

انبیای الهی با آموزه های دینی و وحیانی خود سعی می کنند زندگی طبیعی و حیات عقلانی بشر را به گونه ای مدیریت و تقویت نمایند که او خود با درک شخصی و به صورت اختیاری، به عبودیت خداوند و زندگی عرفانی مشغول شود.

بنابراین اسلامی بودن سیر مطالعات، یعنی کتاب هایی را مطالعه کنیم که اولا آموزنده معارف دین اسلام باشند و ثانیا ما را به درک هدف اسلام در زندگی انسان نزدیک نمایند.

چرا سیر فقط اسلام:

چرا گفتیم سیر مطالعات اسلامی و نگفتیم سیر مطالعات دینی، به عبارت دیگر چرا تنها به دینی بودن ، اکتفا نمی کنیم و بر اسلامی بودن منابع مطالعاتی نیز اسرار می ورزیم؟

پاسخ این سوال روشن است. نگفتیم دینی، چون دین، اعم از اسلام است و ادیان تاریخی گذشته در اثر مشکلاتی، مانند تحریف، نسخ، نقصان شریعت و ضعف ساختاری، پتانسیل ساخت انسان و جامعه انسانی به خصوص در این زمان و در آینده تاریخ را از دست داده اند.

قرآن کریم می فرماید: ان الدین عند الله اسلام تنها دین و روشی که در انسان سازی و اداره جامعه انسانی کارایی دارد و مورد قبول خداوند است اسلام است. و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یتقبل منه. کسی که دینی غیر از اسلام اختیار کند از او پذیرفته نمی شود. دینی می تواند انسان تربیت کند و برای رساندن انسان به شکوفایی و اهداف فرا طبیعی زندگی او کارآمد باشد که اولا کامل باشد و ثانیا جهانی و همیشگی باشد و ثالثا سالم و تحریف نشده نباشد. خصوصیاتی که تنها در اسلام یافت می شود و سایر ادیان از آن بی بهره اند.

بنابراین قید اسلامی بودن نیز برای سیر مطالعاتی لازم بود. تنها اسلام است که قادر است انسان کامل و سالم تربیت کند و به درستی جامعه بشری را تا قیامت رهبری کند. به همین خاطر تنها مطالعات اسلامی است که می تواند نیازهای اطلاعاتی انسان را در زندگی مادی و معنوی او برآورد و به انسان امروزی در زمینه مدیریت زندگی فردی و اجتماعی اش کمک نماید.

 14-2-87

توضیحات
[عناوین آرشیوشده]